Topoljane (Topojan) 1918.

 

Topoljane (fshati Topojan) je selo u Albaniji u oblasti Kuksa. U ovom selu je rođen Kodža Sinan Paša (1506-1596), veliki vezir Osmanskog  carstva.

1913. godine, u ovom selu i njegovim zaseocima (Xhaferaj, Nimçe i Brekinje) izvršen je masakar od strane srpske vojske.

Prilikom prebrojavanja stanovništva početkom 1913. godine Topoljane ulazi u sastav gorskog sreza . Topoljanska opština obuhvatala je sela:

 Topoljane (1068 stanovnika), 

Brekinje (742 stanovnika), 

Xhaferaj (344 stanovnika),

Nimça (359 stanovnika).

Pet godina kasnije, 1918. godine Topoljane i pomenuta sela ulaze u sastav potprefekture Gora i na popisu stanovništva kojeg je sprovela Austro-Ugarska imali su sledeći broj stanovnika:

Topoljane (513), 

Brekinje (448), 

Xhaferaj (182) i  

Nimça (146). 

Popis stanovništva: Fshati Topojan dhe Xhaferaj 1918.

Popis stanovništva: Fshati Brekinje 1918.

Popis stanovništva: Fshati Nimça 1918.

 

Od popisanih stanovnika, velika većina nije prisutna u selima već se nalazi u obližnjim selima i gradovima. Primetan je veliki broj udovica, preko 160, i dece bez oba roditelja, što potvrđuje izveštaj Dimitrija Tucovića objavljenog 22.10.1913. u Radničkim novinama, broj 223. o Pokolju u Ljumi.

 

Dopisnici beogradskih listova iz Skoplja i novih krajeva uopšte, koji smatraju za nacionalnu dužnost prikrivanje  zločina naših vlasti i vojske i obmanjivanje naroda u Srbiji, javili su već: da je jedno arnautsko selo u Ljumi uništeno, pošto su se Arnauti zatvorili u kuće i do poslednjega uporno branili.

Saopštena je namerno obmana javnosti. Kada su srpske trupe to selo uništile, u njemu ljudi nije bilo. Rezervni oficiri koji su dobili naređenje da selo zapalei sve što u njemu zateču stave pod nož, uzaman su se opirali, uzaman su ponavljali reči „zar sve?“, uzaman su po nekoliko puta izveštavali komandanta da u selu nema nikoga više osim žene i dece. „Sve!“, to je bio odgovor nekoga kapetana Jurišića, koji je radio u sporazumu sa potpukovnikom Milićevićem.

Za dva sata selo je bilo potamanjeno uz scene koje je teško reći. Plotuni su poobarali žene koje su držale odojčad u naručju; pokraj mrtvih matera drala su se njihova dečica koja su slučajno bila pošteđena kuršuma: tela, kao jela vitka, lepih gorštakinja rila su se kao crvi po ledini; žene su se porađale od straha. Za dva sata potamanjeno je na 500 duša.

Klanje je obustavljeno kada je jedan  deo oficira uložio energičan protest, priznajući: da „divlji“ Arnauti naše zarobljenike vojnike razoružaju pa puste, a naša „kulturna“ vojska XX veka ubija njihovu decu! Ali, dockan. Učinjeno je samo ono što se još moglo učiniti: Leševi su potrpani u kuće a kuće zapaljene – da bi se zločinu prikrio trag.

To je istina o ovom strahovitom divljaštvu, o kome sada imaju reč vlada i Narodna skupština.