 |
| Emin pašina džamija - Prizren |
Efendija Mehmed Tahir, sin Zulfi efendije, porijeklom je bio iz Gore. Bio je muderis, profesor u Emin pašinoj medresi u Prizrenu. Bio je muftija prizrenskog sandžaka a 1874. godine muftija prizrenskog vilajeta. Imao je sina hadži Muhamed-Emina, nazvanog Kodža Mufti, koji je bio takođe muderis, pa muftija i kasnije poslanik u osmanskom parlamentu.
Muderis Mehmed Tahir je autor hronike u kojoj je pisao o događajima vezanim za
Prizren, a naročito na osmanske vakufe (zadužbine) i njihove graditelje.
Hronika je pisana osamdesetih godine devetnaestog vijeka. Napisana je na
arapskom jeziku na tridesetak strana u stihu. Cela hronika ima ukupno 554
monostiha. Hronika nema naslova, već je podeljena na poglavlja.
Poslije uobičajenog uvoda i riječi zahvalnosti upućenih Bogu i Muhamedu, autor
kaže da je stavio u stihove sve ono što je čuo. Zatim govori uopšteno o
osmanskom zauzimanju Prizrena i primanju islama, poslije čega prelazi na
pojedine dobrotvore i na opise njihovih vakufa (zadužbina), posvečujući svakome
po jedno poglavlje.
Iako autor skromno kaže da je dijelo pisao samo po onome što je čuo, na osnovu
hronike može se zaključiti da je bio dobar poznavalac arapskog jezika i arapske
metrike, a bio je i odlično obavješten o vakufima (zadužbinama) u Prizrenu,
njihovim graditeljima, o prizrenskom porijeklu pojedinih poznatih ljudi itd. Za
Sofi Sinan pašu je znao da je rodom iz sela Vile u Ljumi, da je sagradio u
Prizrenu džamiju sličnu jedrenskoj, da ga treba razlikovati od Kodža Sinan Paše
iz Topoljana, osvajača Jemena. Na marginama svoje hronike pisao je podatke o
vremenu izgradnje pojedinih džamija, kao i godine smrti pojedinih dobrotvora.
Naveo je da je Kukli begova džamija sagrađena 941. godine po hidžri (13-VII
1534.), da je Kukli beg umro 963. godine (16-XI 1555), da je džamija Mustafa
paše Prizrenca sagrađena 1017. godine po hidžri (17-IV 1608) itd.
Pored ovih važnih podataka hronika je od posebne vrijednosti kao dokumenat koji
govori o pismenosti naših ljudi u tom periodu, o stanju izučavanja i poznavanja
arapskog jezika kod nas.
Izvor: Hasan Kaleši – Prizren kao kulturni centar za vreme turskog perioda, Gjurmime albanologjike – Albanološka istraživanja, 1962. Priština
