Vladimir Tucović je bio jedan od srpskih oficira zaverenika koji su učestvovali u Majskom prevratu (1903. godine). Majski prevrat je puč u kojem su ubijeni srpski kralj Aleksandar Obrenović i njegova žena kraljica Draga. Bio je i član tajne organizaciju „Ujedinjenje ili smrt”, kasnije nazvane „Crna ruka”, koja je osnovana 1911. godine.
Tokom 1912. i 1913. godine Vladimir Tucović je učestvovao u balkanskim ratovima. Krajem 1913. i početkom januara 1914. godine bio je predstavnik srpskih vojnih vlasti kao komandant potpukovnik stacioniran u „novoosvojenom“ srezu gorskom sa sedištem u Vraništu. Za kratko vreme je uz pomoć nekoliko Arbanasa poverenika prikupio podatke o arbanaškim prvacima. Podaci u vidu tabela-upitnika beleženi su za svakog posebno, a sadrže podatke o društvenom poreklu, imovnom stanju, verskoj pripadnosti arbanaških vođa, i njihovim političkim opredeljenjima. Ubeleženi su podaci o važnim ličnostima, poput Bajrama Cura, Riza-bega Crnoglavića, Eleza Jusufa, Ćazima Like i Ramadana Zaskoka, kao i o nekim manje značajnim prvacima. Sakupljanjem i formiranjem bitnih informacija, srpska vlada je arnautske prvake stavila na crnu listu radi likvidacije, plativši za njihove glave od 1000 do 1200 dinara, a manje uticajni da se eventualno pridobiju za saradnju sa Srbijom.
Tabele-upitnici dostavljene su Ministarstvu inostranih dela u dva navrata, u razmaku od deset dana, 1. i 11. maja 1914. godine. Ministarstvo vojno je najpre poslalo podatke o petnaest, a zatim o još deset arbanaških prvaka.
U nastavku su objavljeni upitnici osam arbanaških prvaka koji su delovali i u regionu Gore.
Tabele-upitnike bilo je teško grafički predstaviti na način na koji su napravljene, te su one ovde date u nešto izmenjenom obliku. Uporedo se za svakog pojedinačnog prvaka daju podaci u devet kolona sa upitnikom i odgovorima. Ispod podataka za svakog pojedinog prvaka navedeno je ko je i kada prikupio podatke o njemu (za sve dole navedene arbanaške prvake, podatke je prikupljao Vladimir Tucović). Tabele su objavljene po redosledu na osnovu datuma beleženja.
Tabele se čuvaju u Arhivu Srbije (Ministarstvo inostranih dela, 1914. Arbanaško odeljenje, fascikla III (1270 i 1011).
Vladimirov mlađi brat bio je Dimitrije Tucović, jedan od prvih srpskih socijalista. On se žestoko protivio teritorijalnoj ekspanziji Srbije nakon odlaska Turske iz ovih krajeva, nazivajući srpsko oslobađanje Kosova imperijalnim osvajanjem. Dimitrije Tucović 1914. godine štampa knjigu „Srbija i Arbanija“ u kojoj kritikuje pokolje albanskog stanovništva u severnoj Albaniji, pljačke i paljevine sela koje je srpska vojska vršila u znak odmazde.
UPITNIK
1. Ime i prezime. Iz koje je porodice. Iz kog je plemena.
2. Gde je rođen, gde ima imanja, gde živi, koga ima od porodice, gde mu živi
porodica.
3. Kakve je veroispovesti i od kada; kakvoj je veroispovesti ranije pripadao.
Kako je raspoložen prema ostalim veroispovestima.
4. Godina starosti, fizička mana, prirodna inteligencija, kultura: je li
pismen, koje je škole učio, kojim jezicima vlada; karakterne osobine: je li
častan, i od reči, otvoren ili podmukao, je li hrabar, je li podmitljiv.
5. Imovno stanje. Šta ima od imanja nepokretnog i pokretnog. Gde mu se imanje
nalazi i približna vrednost istog.
6. Značaj i važnost njegova kao prvaka. Uticaj njegov koliko je i na koja se
plemena odnosno krajeve i sela prostire. Autoritet koji tu uživa. Njegova
vojnička vrednost. Koliki broj pušaka može da krene.
7. Odnos njegov sa ostalim prvacima, naročito susednim.
8. Političko uverenje: za kakav je i čiji sistem vladavine u Albaniji. Kako je
raspoložen prema susednim zainteresovanim državama i velikim silama. U kakvom
je odnosu bio. Kako je raspoložen prema nama.
9. Je li uzeo učešća u kakvim važnijim događajima, političkim pokretima,
pobunama itd. kako u poslednje vreme tako i za vreme turske vladavine.
Kompletan tekst možete pročitati: OVDE
.
