Popisivači sa austrougarskog popisa stanovništva 1918. godine

 

 

Prije 106. godina austrougarska administracija izvršila je precizan popis stanovništva na teritoriji okupirane Albaniji. Popis posjeduje veoma važne podatke o stanovništvu koje je živjelo na teritoriji tadašnje Albanije, među kojima je bila i Gora.

Detaljno o popisu 1918 možete pročitati: OVDJE


Prefekturi Žur pripadale su pet potprefekture, među kojima i Gora sa 14.933 stanovnika. Prefektura je imala ukupno 113 urbanih i ruralnih naselja među kojima unutar Gore:

- Šajna (Shajna - 9.458 stanovnika) i
- Šištevac (Shishtavec – 5.475 stanovnika).

Gora je bila jedan od 26 potprefektura (kreise) sa administrativnim sjedištem u Vraništi. Ukupna površina potprefekture Gora bila je 555 km², sa 27 stanovnika prosječne gustine naseljenosti na 1km² .


Detaljno o administrativnoj podjeli Gore: OVDJE


U vremenskom periodu od 1. marta 1918. do 11. aprila 1918. godine tri popisivača potpomognuti osobljem administracije potprefekture Gora popisali su kompletno stanovništvo. Popisivači su bili:

1. Gustav J. Rossler,
2. Milan Rechnitzer i
3. Adorjan Pavliček.

Cjeli popis nadgledali su regionalni i okružni komesari. Seoske starješine bile su dužne ispraviti lažne podatke koje je dao nosilac domaćinstva. 

Gustav J. Rossler je popisao stanovništvo u 25 sela.

1. 2. mart 1918.- Vraništa
3. mart 1918. - Mlike
4. mart 1918. - Bačka
5. 6. mart 1918. - Globočica
6. 7. mart 1918. - Zli Potok
8. 9. 10. i 11. mart 1918. - Restelica
12. mart 1918. - Kruševo
13. 14. 15. mart 1918. - Šištevac
16. 17. mart 1918. - Novo Selo
18. mart 1918. - Streževo
19. 20. mart 1918. - Kolovoz
22. mart 1918. - Topoljane
23. mart 1918. - Brekinje
24. mart 1918. - Nimča
25. mart 1918. - Lojme
26. mart 1918. - Bela
27. mart 1918. - Orčiklje
28. mart 1918. - Pakiša i Zapod
29. mart 1918. - Orgosta i Košarište
30. mart 1918. - Orešek i Crnoljevo
01. april 1918. - Bučje
05. april 1918. - Brezna

Milan Rechnitzer je popisao 22 sela.

09. mart 1918. - Kosavce
10. mart 1918. - Zgatar
11. mart 1918. - Brut
12.13. mart 1918. - Belobrad i Zjum
14. i 31. mart 1918. - Šajne
16. mart 1918. - Radeša
17. mart 1918. - Lještane
18. mart 1918. - Dragaš
19. mart 1918. - Ljubošta
20. mart 1918. - Zrze
21. mart 1918. - Plajnik
22. mart 1918. - Kapra
23.24. mart 1918. - Buzec i Rence
26.27. mart 1918. - Rapča
29. mart 1918. - Krstec
30. mart 1918. - Kukaljane
01. april 1918. - Bučje
05. april 1918. - Brezna
07. april 1918. - Dikance
od 08. do . 11. april 1918. Brod

Adorjan Pavliček je popisao 5 sela.

02.03. mart 1918. - Zaplužje
04. mart 1918. - Bljač
05. 06. mart 1918. - Brodosavce
07. mart 1918. - Kukljibeg
08. mart 1918. - Kukovce


Osoblje potprefekture Gora


Državni administratori potprefekture Gora

1. Fiqri Rusi (Dibra - 31) – Vraništa
2. Ziar Beqir Zhilta (Prizren - 33) – Vraništa


Sudija

1. Ahmed Sadri Haxhi (Epir, Libhova - 47) – Vraništa


Zvaničnici u državnoj službi

1. Pazo Glogoji (46) – Dragaš
2. Sejfula Murat (52) – Košarišta
3. Esad Blivani (61) – Kukaljane
4. Abdurahman Gulani  (70) – Leštane
5. Adem Tahir (45) – Orčikle
6. Muhamed Pelivan (40) – Radeša
7. Jakup Sali (40) – Zapod
8. Šaban Čoko (41) – Restelica
9. Adem Duman (26) – Restelica
10. Gjon Kol Mosi (Skadar - 45) – Šištavec
11. Dželil Ejubi (45) – Vraništa


Uredski službenici

1. Filip Ndoc Shahin (Prizren - 34) – Šištavec
2. Nedžip Abdulah Zajm (Zaplužje - 32) – Vraništa
3. Nailj Husejn Maliverdhi (Rapča - 38) Sekretar potprefekture Gora – Vraništa
4. Sadik Beqir Topojani (Prizren - 43) - Vraništa


Policajci i detektivi, javna služba

1. Ali (30) – Brod
2. Ali (36) – Dikance
3. Hasan Tufekči (47) – Ljubošta
4. Ramadan Sahid (32) – Orčikle
5. Jusuf Musa (25) – Orčuša
6. Bajram Kasan (17) – Šištavec


Glasnici

1. Sadik Husen (24) – Vraništa
2. Muhamed Dezdan (30) – Vraništa
3. Ramadan Dezdan (30) – Vraništa




Arhivski izvor:

Österreichische Akademie der Wissenschaften
(Archive of the Austrian Academy of Sciences)

Osnovne škole na području potprefekture Dragaš (Gora)

Zbirna statistika inspektorijata: Prizren
Školska: 1942/1943

1942. godine u potprefekturi Dragaš radile su škole u Brodu, Rapči, Vraništi, Bučju i Bljaču. Iste godine škole u Brodosavcu, Brutu i Restelici su bile spremne za otvaranje, ali zbog nedostatka nastavnog osoblja nisu se još otvorile.

Više informacija o školi u Rapči  iz tog perioda možete pročitati: OVDJE

U albanskom djelu Gore radile su škole u Šištevcu i Zapodu. Te godine su zatvorene škole u Borju, Orešeku i Kolovozu.

Osnovne škole na području potprefekture Dragaš (Gora)

Izveštaj inspektora obrazovanja:
Ibrahim Fehmiu
Prizren: 24 VII 1943.


Arhivski izvor:
AQSH. F. 188. (Zyra Qendrore e Statistikes), D. 119-031
AQSH. F. 188. (Zyra Qendrore e Statistikes), D. 119-007.1

Spisak goranskih naselja po abecednom i azbučnom redu

Spisak goranskih naselja po abecednom redu

Gora se nalazi na krajnjem jugu Kosova, na padinama Šar-planine, na tromeđi Kosova, Makedonije (Polog) i Albanije (Ljuma). Reljef Gore je izrazito brdsko-planinski.

Do propasti Otomanske imperije 1912. godine Gora je bila duhovna i geografska cjelina, a nakon toga se našla na mjestu gdje se uspostavljala granica između Albanije i Srbije. Londonskim mirom kojim je izvršena podjela teritorija, potvrđena Bukureštanskim dogovorom 1913. godine, devet goranskih sela pripalo je Albaniji. Konačna podjela je uslijedila marta 1923. godine kada je definitivno uspostavljena granica između Albanije i Kraljevine SHS. Ovom podjelom najveći dio Gore pripao je Kraljevini Jugoslaviji (21 selo), a manji dio Albaniji (9 sela). Kasnije su, poslije Drugog svjetskog rata, dva sela (Urvič i Jelovjane) pripala Makedoniji, kojoj i geografski pripadaju.

 Danas 19 sela Gore pripada Kosovu: Restelica, Brod, Kruševo, Globočica, Zlipotok, Vraništa, Mlike, Bačka, Dikance, Kukaljane, Ljubošta, Leštane, Dragaš (Krakošta), Radeša, Orčuša, Dovnji Krstec, Gornji Krstec, Dovnja Rapča i Gornja Rapča.
 Albaniji su pripala goranska naselja: Šišteec, Borje, Zapod, Pakiša, Orgosta, Crnjeljevo, Košarišta, Orešek i Očikle.
 U Makedoniji, sa južne strane Šar-planine, na obodu Pologa, nalaze se Urvič i Jelovjane, dva goranska („torbeška“) sela, čiji su stanovnici uglavnom Gorani (doseljeni ovdje krajem XVIII vijeka) ili potpuno goranizirani doseljenici iz drugih krajeva.

Kompletan tekst možete pročitati: OVDE

Spisak goranskih naselja po azbučnom redu

 

Mola Rasim Zapodski (1865 – 1924)

Piše: Nazif Doklje

U ime gorskog naroda Mola Rasim potvrđivao je: “ Osim što nikako ne prihvatamo da živimo pod srpskom vlašću, 18 000 duša koliko obuhvata svjesnog stanovništva našeg kraja bićemo prinuđeni da kolektivno emigriramo i nećemo ostati pod srpskom vladavinom.” Nakon dva dana Mola Rasim poslao je pismo načelniku: Zapođani nisu krivi, oslobodite ih iz zatvora, inače očekujte, dolazim sa 500 naoružanih i spaliću te sa svom porodicom. Pročitavši pismo načelnik je oslobodio seljake

Historija albanskog nacionalnog pokreta dobro poznaje ogroman doprinos islamskih vjerodostojnika koji su uputili svoj džemaat na pomjenutom pokretu pod motom „Ko ratuje za vjeru ratuje za domovinu.“ Jedan od njih koji se veoma malo spominje je i Rasim Selman Krasniqi, poznat pod imenom Mola Rasim Zapodski.

Prva učenja je stekao u Zapodu, svom rodnom selu, dok je vjersko obrazovanje stekao u Bitolju 1890.godine. Nakon nekoliko godina držanja u plamenu albanstva, 1895.godine, vratio se u svoje rodno selo, gdje je bio imam, učitelj po mektebima u Lomni i Zapodu, a kasnije i gorski Muftija.

 Kompletan tekst možete pročitati: OVDE