Topoljane
(fshati Topojan) je selo u Albaniji u oblasti Kuksa. U ovom selu je rođen Kodža
Sinan Paša (1506-1596), veliki vezir Osmanskog
carstva.
1913. godine, u ovom selu i njegovim zaseocima (Xhaferaj, Nimçe
i Brekinje) izvršen je masakar od strane srpske vojske.
Prilikom prebrojavanja stanovništva početkom 1913. godine Topoljane ulazi u sastav gorskog sreza . Topoljanska opština obuhvatala je sela:
Topoljane (1068 stanovnika),
Brekinje (742 stanovnika),
Xhaferaj (344 stanovnika),
Nimça (359 stanovnika).
Pet godina kasnije, 1918. godine Topoljane i pomenuta sela ulaze u sastav potprefekture Gora i na popisu stanovništva kojeg je sprovela Austro-Ugarska imali su sledeći broj stanovnika:
Topoljane (513),
Brekinje (448),
Xhaferaj (182) i
Nimça
(146).
Popis stanovništva: Fshati Topojan dhe Xhaferaj 1918.
Popis stanovništva: Fshati Brekinje 1918.
Popis stanovništva: Fshati Nimça 1918.
Od popisanih stanovnika, velika većina nije prisutna u
selima već se nalazi u obližnjim selima i gradovima. Primetan je veliki broj
udovica, preko 160, i dece bez oba roditelja, što potvrđuje izveštaj Dimitrija
Tucovića objavljenog 22.10.1913. u Radničkim novinama, broj 223. o Pokolju u
Ljumi.
Dopisnici beogradskih listova iz Skoplja i novih
krajeva uopšte, koji smatraju za nacionalnu dužnost prikrivanje zločina naših vlasti i vojske i obmanjivanje
naroda u Srbiji, javili su već: da je jedno arnautsko selo u Ljumi uništeno,
pošto su se Arnauti zatvorili u kuće i do poslednjega uporno branili.
Saopštena je namerno obmana javnosti. Kada su
srpske trupe to selo uništile, u njemu ljudi nije bilo. Rezervni oficiri koji
su dobili naređenje da selo zapalei sve što u njemu zateču stave pod nož,
uzaman su se opirali, uzaman su ponavljali reči „zar sve?“, uzaman su po
nekoliko puta izveštavali komandanta da u selu nema nikoga više osim žene i
dece. „Sve!“, to je bio odgovor nekoga kapetana Jurišića, koji je radio u
sporazumu sa potpukovnikom Milićevićem.
Za dva sata selo je bilo potamanjeno uz scene
koje je teško reći. Plotuni su poobarali žene koje su držale odojčad u naručju;
pokraj mrtvih matera drala su se njihova dečica koja su slučajno bila pošteđena
kuršuma: tela, kao jela vitka, lepih gorštakinja rila su se kao crvi po ledini;
žene su se porađale od straha. Za dva sata potamanjeno je na 500 duša.
Klanje je obustavljeno kada je jedan deo oficira uložio energičan protest,
priznajući: da „divlji“ Arnauti naše zarobljenike vojnike razoružaju pa puste,
a naša „kulturna“ vojska XX veka ubija njihovu decu! Ali, dockan. Učinjeno je
samo ono što se još moglo učiniti: Leševi su potrpani u kuće a kuće zapaljene –
da bi se zločinu prikrio trag.
To je istina o ovom strahovitom divljaštvu, o
kome sada imaju reč vlada i Narodna skupština.
