Porodica SIRKEDŽI (Sirkeci) Kruševo - Bursa

Hadži Džemal Sirkedži – Cemal Sirkeci (1892. Kruševo - 1984. Bursa)

Tokom pripremanja materijala za monografiju Kruševa, koristili smo razne historisjke izvore. Pored ograničene arhivske građe Matične službe, prvi izvor koji smo koristili bio je prikupljanje usmene predaje, razgovor sa starijim mještanima sela. Drugi je bio sakupljanje starih dokumenata (pisma, tapije) i fotografija. Bilo je dosađivanja a sve u cilju kako bi se kompletirao rodoslov familija. Formirani su rodoslovi za svaku porodicu koja trenutno živi u Kruševu. Bilo je sitnih grešaka, ali na osnovu usmene predaje podaci su dopunjavani informacijama iz Matične službe i starih arhivskih dokumenata.

Znamo da je stanovništvo Kruševa tokom balkanskih ratova i Prvog svjetskog rata doživjelo potpuni egzodus. Najčešće preko Prizrena, Ferizovića (Uroševac) i Tetova put je vodio za Tursku. Mnogi su stradali na dugom i teškom muhadžirskom putu.

Informacije o iseljenim porodicama je bilo veoma malo. U usmenoj predaji poznata su imena nekih rodova iz sela koji više ne postoje: Rogačinci, Kajrakovci, Mučinovci, Rustanovci, Burinci, Pajovci, Žaguljinci, Ljakuševci, Bećovci, Dikljićevci, Samardžinci, Uglješovci, Nutanovci, Sinokovci... Sve te iseljene porodice su u Turskoj dobili nova prezimena. Najviše su bili naseljeni u selu Yalikoy (Podima) pored Čataldže, a bilo ih je i u drugim mjestima: Istanbulu, Bursi, Eskišehiri, Ankari, Samsunu...
 

Godinu dana nakon što smo objavili monografiju Kruševa, došli smo u posjed jednog bitnog arhivskog dokumenta. Radi se o austro-ugarskom popisu stanovništva iz 1918. godine. Popis je dao veoma bitne informacije o svim porodicama koje su živjele u Kruševu u tom periodu.

 Dosadašnje informacije su potvrđene, a dotad nejasne informacije su proširene i dopunjene. O pojedinim porodicama i dalje nismo imali nikakvih informacija. Jedna od njih je i familija Sirkedži. Ovo je nastavak i dopuna priče o iseljenim porodicama iz Kruševa koje su se trajno nastanili u Turskoj. Na osnovu imena, dio su velike porodice Džajko, Hadžijinci, koji u selu imaju prezime Isljami.

 Dželal (Celalettin Bey) je bio iz Kruševa. Bio je oženjen Zehrom, ćerkom hadži Ibrahima, sestrom mola Arifa.

Dželal je u braku sa Zehrom imao tri sina: Šabana, Đemala i Isljama. Svi rođeni u Kruševu.

Imao je poslastičarsku radnju u Prizrenu (Papas čaršija). Tokom zimskih mjeseci zatvarao je radnju i odlazio u Tursku gdje je prodavao tradicionalne proizvode - halvu, bozu, salep.

Nakon smrti žene, Dželal se ženi Bademom, Albankom iz Prizrena. Iz tog braka dobija još četvoro djece: Firdevs, Musa, Muhpile i Aziz.

Kada krajem 1912. godine u Prizren ulazi srpska vojska, Dželal je u svojoj radnji imao incident sa žandarom, te nakon kraćeg perioda sa kompletnom porodicom napušta Prizren i odlazi u Bursu, Turska.

Hadži Džemal Sirkeđi

Džemal, srednji sin Dželala i Zehre rođen, je 1892. godine u Kruševu. Tokom Prvog svjetskog rata sa Osmanskom vojskom ratuje na Bliskom Istoku (Suecki kanal, Palestina i Irak). Učesnik je opsadne bitke Kut ul Amare protiv britanske vojske. Osmanska 6. armija opkolila je sredinom decemra 1915. godine britansku vojsku u gradu Kut, u današnjem Iraku. Opsada je trajala 147. dana. Bitka kod Kut ul Amare je druga velika pobjeda Osmanske vojske protiv Britanaca u Prvom svjetskom ratu.

 

Bitka kod Kut ul Amare (Decembar 1915. - April 1916.)

Pred kraj Prvog svjetskog rata, po kazivanju rahmetli Džemala, nisu se predali, već su sa još 10-15 vojnika sa kapetanom lutali po frontu još nekoliko mjeseci. Kroz Palestinu se nisu proveli dobro, stanovništvo im nije davalo ni hrane ni vode, željeli su da proteraju Osmansku vojsku pod nagovorom Britanaca.

Kasnije su se predali alžirskim i marokanskim vojnicima. Razmijenjeni su kao ratni zarobljenici na kraju Prvog svjetskog rata. U vojsci je ostao još tri godine nakon Prvog svjetskog rata.

U poslijeratnim godinama otac Dželal sa sinovima prodaje tradicionalne proizvode na više lokacija u Bursi. Dželal umire 1927. godine, a posao preuzimaju sinovi, koji 1930. godine otvaraju zajedničku radnju - mljekaru „Şaban Sirkeci”.  

„Şaban Sirkeci” Bursa

 

Pored tradicionalnih, prave i druge proizvode od mlijeka (jogurt, ajran...) kao i sirće, ocat. Na osnovu njihovog zanimanja, poslije 1930. godine dobijaju prezime Sirkedži.

Radnja se nalazila pored tadašnje Poreske uprave u naselju Setbaši. Važili su za najpoznatije prodavce mliječnih proizvoda i boze u Bursi. Njihovu bozu je pio i treći predsjednik Turske Celal Bayar.

Predsjednik Turske Celal Bayar (1950-1960) u njihovoj radnji

 

Predsjednik Turske Celal Bayar (1950-1960) u njihovoj radnji

Nakon 1954. godine braća i njihova djeca otvaraju zasebne radnje i nastavljaju sa prodajom tradicionalnih proizvoda. 

Džemal Sirkedži ispred svoje radnje 1983. godine

Šaban je bio oženjen Nazmijom (porijeklom iz Bugarske). Njihova djeca su: Nuretin, Erdogan, Mubecel, Muesel i Guner.

Džemal (1892. Kruševo - 02/11/1984. Bursa) je bio je oženjen Eminom (porijeklom iz Burse). Njihova djeca su: Nurije (umrla 2017.), Ruhije (rođena 1930.), Džemil (umro 2004.), Nurhajat (rođena 1935.).

Džemilova djeca su: Ibrahim Esvet, Ismail Merve, Ajše Zehra.

Džemal, Džemil, Ibrahim Esvet

Islam je bio oženjen sa Kajom (otac Nezir, porijeklom iz Gore). Imali su tri ćerke: Šukran, Ilhan i Turkan.

 

(Informator: Ibrahim Esvet)

Foto: Privatna arhiva porodice Sirkedži 

Kompletan tekst možete pročitati: OVDE